Ocena Ryzyka zawodowego (ORZ)

Wprowadzenie

Efektywne zapobieganie wypadkom i chorobom zawodowym opiera się na umiejętności identyfikacji zagrożeń zawodowych oraz dokładnej ocenie ryzyka. Proces ten stanowi kluczową podstawę profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników, wpływając jednocześnie na skuteczność polityki bezpieczeństwa i higieny pracy, a także ogólnego zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w zakładzie.

Obowiązki Pracodawcy

Zgodnie z art. 226 Kodeksu pracy, pracodawca ma obowiązek systematycznej oceny ryzyka związanego z pracą oraz informowania pracowników o zagrożeniach zawodowych i zasadach ochrony. Również przepisy bhp nakładają na pracodawcę konieczność oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych.

Ryzyko Zawodowe - Definicja

Ryzyko zawodowe to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą. Obejmuje ono niekorzystne skutki zdrowotne pracowników wynikające z narażenia na zagrożenia zawodowe w środowisku pracy lub w związku z konkretnym sposobem wykonywania pracy.

Proces Oceny Ryzyka Zawodowego

Etap I: Analiza Ryzyka

  • Zebranie informacji niezbędnych do oceny:
    • Lokalizacja stanowiska pracy.
    • Zadania i operacje technologiczne wykonywane przez pracownika.
    • Osoby pracujące na stanowisku, ze szczególnym uwzględnieniem podatnych na większe ryzyko.
    • Środki pracy i materiały technologiczne.
    • Wyniki pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia.
  • Identyfikacja zagrożeń:
    • Rozpoznanie czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych na stanowisku pracy.
    • Skoncentrowanie uwagi na czynnikach generujących największe zagrożenie.
  • Oszacowanie ryzyka:
    • Określenie prawdopodobieństwa i ciężkości szkodliwych następstw zagrożeń.

Etap II: Wyznaczenie Dopuszczalności Ryzyka

  • Ocena, czy ryzyko jest kontrolowane i akceptowalne.
  • W przypadku nieakceptowalnego ryzyka, określenie środków redukujących ryzyko.
  • Ustalenie priorytetów w redukcji ryzyka.
  • Określenie dodatkowych środków poprawiających bezpieczeństwo i zdrowie pracowników.

Cel Oceny Ryzyka Zawodowego

Oceniając ryzyko zawodowe, głównym celem jest zapewnienie jak najwyższego poziomu ochrony zdrowia pracowników. Proces ten obejmuje identyfikację zagrożeń, oszacowanie ciężkości potencjalnych skutków oraz określenie prawdopodobieństwa ich wystąpienia.
Wyniki oceny ryzyka powinny skutkować wdrożeniem skutecznych działań profilaktycznych oraz dalszych inicjatyw poprawiających bezpieczeństwo i zdrowie pracowników.

Dokumentowanie Oceny Ryzyka Zawodowego

Oceniając ryzyko zawodowe, głównym celem jest zapewnienie jak najwyższego poziomu ochrony zdrowia pracowników. Proces ten obejmuje identyfikację zagrożeń, oszacowanie ciężkości potencjalnych skutków oraz określenie prawdopodobieństwa ich wystąpienia.
Wyniki oceny ryzyka powinny skutkować wdrożeniem skutecznych działań profilaktycznych oraz dalszych inicjatyw poprawiających bezpieczeństwo i zdrowie pracowników.

Elementy Dokumentacji

Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego powinna obejmować kluczowe elementy określone w § 39a ust. 3 rozporządzenia dotyczącego ogólnych przepisów bhp. Wśród tych elementów znajdują się:

  • Opis ocenianego stanowiska pracy, uwzględniający:

    • Stosowane maszyny, narzędzia i materiały,

    • Wykonywane zadania,

    • Istniejące na stanowisku niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe czynniki środowiska pracy,

    • Stosowane środki ochrony zbiorowej i indywidualnej,

    • Informacje o osobach pracujących na danym stanowisku.

  • Wyniki przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego dla każdego czynnika środowiska pracy oraz niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko.

  • Datę przeprowadzonej oceny oraz dane identyfikacyjne osób dokonujących oceny.

Częstotliwość Prowadzenia Oceny Ryzyka Zawodowego

Ryzyko zawodowe powinno być oceniane przy różnych pracach, szczególnie przy doborze wyposażenia stanowisk i miejsc pracy, stosowanych substancji chemicznych, materiałów zawierających czynniki biologiczne, rakotwórcze lub mutagenne, a także przy zmianie organizacji pracy.

Polska Norma PN-N-18002:2011

Więcej szczegółów na temat oceny ryzyka zawodowego oraz ogólnych zasad przygotowania znajduje się w Polskiej Normie PN-N-18002:2011. Norma ta zaleca okresową ocenę ryzyka zawodowego przy wprowadzaniu nowych stanowisk pracy oraz w przypadku utraty aktualności informacji wykorzystywanych do oceny.

Aktualizacja Ocena Ryzyka Zawodowego

Ponowna ocena ryzyka zawodowego może być konieczna przy wprowadzaniu zmian na stanowiskach pracy, po zmianie obowiązujących wymagań, czy też w razie popełnienia błędów w poprzedniej ocenie. Jest to kluczowy element dbałości o